سال گذشته چندین بار شاهد تغییر دامنه نوسان به قصد التیام بازار بورس بودیم؛ که البته خیلی موثر واقع نشد. بسیاری از تحلیلگران و فعالین بازار بورس، به تغییرات دامنه نوسان معترض بودند. آنان این دستکاری‌ها را مسکن‌هایی موقت تلقی می‌کردند. اکثر کارشناسان بورس معتقد بودند، بازار بدون تغییرات و دستکاری‌های این چنینی سریع‌تر به تعادل می‌رسد.
در نهایت بهمن سال گذشته دامنه نوسان نامتقارن تصویب و دامنه نوسان 2- درصد تا 6+ درصد اعمال شد. بررسی روند بازار از بهمن تا کنون بیانگر است که این تصمیم تاثیر چندان مثبتی بر بازار نداشت.
در سال جدید یعنی 1400، حسین سلاح ورزی، عضو شورای عالی بورس، از احتمال تغییر دامنه نوسان بورس تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال جاری خبر داد. وی با اشاره به درآمد 239 هزار میلیارد تومانی دولت از بازار بورس، بدهی‌ها و مالیات، گفت: «رئیس جمهور آینده باید نگاه و عملکرد بهتری به این بازار داشته باشد.»
فهرست
تغییر دامنه نوسان و افزایش تدریجی آن در 1400
در اواخر اسفند سال 1399، محمدعلی دهقان دهنوی، از تغییر دامنه نوسان و افزایش آن خبر داد. وی اعلام کرد این افزایش تدریجی و در دوره‌های مختلف اتفاق خواهد افتاد.
دهقان دهنوی، گفت: «شورای عالی بورس، در راستای تغییر دامنه نوسان، سه سیاست کلی را تبیین و تصویب کرد.»
اولاً شورا به افزایش دامنه نوسان تاکید کرد. دوماً افزایش دامنه نوسان به صورت تدریجی، با اطلاع رسانی و آمادگی کامل بازار انجام خواهد شد. سوماً به همراه افزایش دامنه نوسان، ترویج فرهنگ بورسی و روش‌های سهامداری غیرمستقیم نیز صورت میگیرد. وی معتقد است هر چقدر دامنه نوسان محدود شود، نقدشوندگی در بازار محدود می‌شود.
سلاح ورزی در خصوص افزایش تدریجی دامنه نوسان در سال جدید توضیح داد:
«دامنه نوسان نامتقارن سهام قرار بود برای مقطع زمانی کوتاه ادامه داشته باشد؛ حال آنکه تعیین دامنه نوسان سهام و حجم مبنا در دست سازمان بورس و هیئت مدیره بوده و در رابطه با دامنه نامتقارن بررسی‌های زیادی صورت گرفت. نگاه غالب این است که دامنه نوسان باید به تدریج باز و بیشتر شود. سازمان بورس هم برنامه‌هایی در رابطه با تغییر دامنه نوسان دارد. با این حال به نظر می‌رسد تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری این امر اتفاق بیفتد.»
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در برنامه گفتگوی ویژه خبری در خصوص تغییر دامنه نوسان گفت: دامنه نوسان باید بازتر از آن چیزی باشد که اکنون هست، چرا که کارایی بازار این را حکم می‌کند.
حذف دامنه نوسان بهترین گزینه برای بهبود بازار
بعضی فعالان بورس معتقدند، حذف دامنه نوسان می‌تواند موجب بهبود وضعیت بازار شود. به عقیده مخالفان دامنه نوسان، تعیین دامنه نوسان مداخله در سازوکار بازار است. به نظر آنان وجود دامنه نوسان بازار را با 5 مشکل مواجه می‌سازد که عبارتند از:
- کشف قیمت با تاخیر انجام شود.
- قیمت‌ها به حد بالا یا پایین تمایل یابند.
- صف فروش تشکیل شود.
- نقدشوندگی بازار کاهش پیدا کند.
- در نهایت کارایی بازار پایین بیاید.
امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس ایران با اشاره به تغییر دامنه نوسان گفت: «ممکن است زمانی اعلام شود که برای بهبود وضعیت بازار سرمایه، دامنه نوسان حذف شود یا دامنه نوسان ۱۰ درصدی وجود داشته باشد، که بین این دو، گزینه حذف دامنه نوسان را انتخاب می‌کنم.»
با این حال موافقان دامنه نوسان بر این عقیده هستند که، قرار گرفتن قیمت سهم در یک بازه مشخص مانع صعود یا ریزش شدید یک روزه قیمت آن می‌شود. در واقع به نظر آنان تعیین دامنه نوسان به ثبات بازار کمک می‌کند.
چه زمانی مصلحت بورس در حذف دامنه نوسان است؟
فرهاد رمضان، کارشناس بازار سهام می‌گوید:
«به نظر اینجانب با توجه به نبود شاکله مناسب کنترل و نظارت لازم در باب نوسان‌گیری فعالانی که با نمودار معامله می‌کنند و فعالانی که علاقمند به خرید سهم در پایین‌ترین قیمت ممکن هستند، عدم شکل‌گیری ساختار وسیع و مترقی بازارگردانی و بازارسازی در بازار سرمایه کشور، علی‌رغم اعتقاد به حذف دامنه نوسان لیکن حذف دامنه تا شکل‌گیری ساختار مناسب موارد مذکور به مصلحت بازار نمی‌باشد.»
انتقادات به تغییر دامنه نوسان در سال جدید
برخی کارشناسان بازار سهام تغییر دامنه نوسان را در شرایط فعلی به نفع بازار نمی‌دانند. مهدی میرزایی، کارشناس بازار سرمایه، در این رابطه اظهار کرد:
«دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس قبل از تصمیم گیری در رابطه با تغییر دامنه نوسان اول باید به این سوال پاسخ دهد که چرا قرار است دامنه مذکور را به مثبت یا منفی۶ برساند؟ مگر تا قبل از آنکه منفی یا مثبت ۵ بود چه اتفاقی در بازار سرمایه رخ داد که حال با بازگرداندن آن به مثبت یا منفی ۶ بر بازار اثر بگذارد؟! به نظر می رسد مسئولان بورس در عوض آنکه به فکر رفع مشکلات زیر ساختی باشند، درگیر مسائل حاشیه ای شده اند و قصد دارند یک تصمیمی را در این چند ماهه بازه زمانی گرفته باشند.»
او ادامه داد:
«طرح هایی که در رابطه با دامنه نوسان مطرح می شود به نظر می رسد چندان تغییر مثبتی در بازار سهام ایجاد نکند. می توان به تغییر دامنه از منفی و مثبت ۵ به مثبت ۶ و منفی ۲ اشاره کرد که باتوجه به مشاهدات صورت گرفته اثر چندانی در این بازه زمانی نداشت.»
جمع‌بندی
با توجه به تصمیمات جلسه‌ی شورای عالی بورس در اسفند سال گذشته، شاهد تغییر دامنه نوسان در سال 1400 خواهیم بود. این تغییر نیز به شکل افزایشی و تدریجی خواهد بود.
مسئله‌‌ی مهم این است که در شرایط فعلی مردم به بازار سرمایه بی اعتماد شده‌اند. بازار سرمایه نیازمند ثبات اعتبار از لحاظ تصمیم‌گیری است. لازم است از حجم این تصمیمات ضد و نقیض که هر روز بازار و سهامداران را تحت تاثیر قرار می‌دهد کاسته شود. لازم است متولیان بورس در هنگام اخذ یک تصمیم نهایت آینده‌نگری را داشته و تصمیمات اصولی و با ثبات بگیرند.
مشکل اساسی بازار دامنه نوسان نیست که با تغییر آن همه چیز درست شود! آن نقدینگی‌هایی که از بازار خارج شدند باید برگردند تا بازار جانی تازه بگیرد.
به نظر شما تغییر دامنه نوسان چه تاثیری بر بازار سهام خواهد داشت؟ شما هم نظر خود را درباره تغییرات دامنه نوسان با ما به اشتراک بگذارید.
