معاملات قرارداد آتی نقره در تاریخ 12 اسفند سال 1399 در بورس کالا آغاز شد. همان روز 216 قرارداد آتی نقره با سررسید تحویل فروردین سال 1400 ثبت شد، که بیانگر استقبال سرمایه‌گذاران است.
12 اسفند سال 1399 معاملات قرارداد آتی نقره برای اولین بار در ایران راه‌اندازی شد. به طور کلی اولین معاملات قراردادهای آتی در ایران ، آذر ماه سال 1387 انجام شد. از آن به بعد قراردادهای آتی کالاهایی مثل: مس، سکه، شمش طلا، زیره، پسته، کنجاله سویا، زعفران و… در بورس کالا معامله می‌شدند.
قرارداد آتی نقره و در کل قراردادهای آتی ، یکی از ابزارهای بازار مشتقه هستند. این ابزارها برای پوشش ریسک سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی ایجاد شده‌اند. پیش از شرح و بررسی معاملات آتی نقره ابتدا نگاهی گذرا به کلیت معاملات قراردادهای آتی در بورس، می‌اندازیم.
فهرست
قرارداد آتی (future Contract) چیست؟
قرارداد آتی قراردادی است که به موجب آن، طرفین متعهد به پرداخت وجه خرید و نیز تحویل دارایی، در سررسید معین می‌شوند. به بیان ساده ما دارایی‌ای را با یک قیمت مشخص می‌خریم ولی آن را در آینده (تاریخ سررسید قرارداد) تحویل گرفته و هزینه‌اش را پرداخت می‌کنیم.
این قرارداد به افراد امکان می‌دهد کالایی را خریداری کنند اما بعداً آن را تحویل بگیرند و هزینه‌اش را بپردازند و یا کالایی که ندارند فروخته و در آینده آن را به خریدار تحویل دهند. قرارداد آتی قراردادی دو طرفه است، یعنی با سرمایه‌گذاری در آن می‌توان هم از کاهش قیمت و هم از افزایش آن، بهره برد.
ضمن عقد قرارداد آتی ، طرفین باید مبلغی را تحت عنوان «وجه تضمین» به اتاق پایاپای بورس کالا بسپارند. وجه تضمین، ضمانت عمل به تعهدات خریدار و فروشنده بوده و در صورت تغییر قیمت قرارداد، طرفین باید وجه تضمین را تعدیل نمایند.
معاملات قرارداد آتی دارای ریسک مالی بالقوه هستند. یعنی اگر فردی که موقعیت خرید دارد سود کند قطعاً سرمایه‌گذاری که موقعیت فروش داشته ضرر خواهد کرد. بنابراین این نوع معاملات به مهارت و دانش کافی نیاز دارند.
مزایای معاملات قرارداد آتی
انجام معاملات قرارداد آتی از جمله قرارداد آتی نقره ، برای سرمایه‌گذاران مزایایی دارد که عبارتند از:
- پوشش ریسک نوسانات قیمت کالای مورد نظر: در واقع ریسک نوسانات قیمتی کالا را کاهش می‌دهد.
- تضمین معاملات به وسیله سپردن وجه تضمین در اتاق پایاپای: استفاده از این مکانیسم ریسک اعتباری را کاهش داده و پشتوانه‌ای امن برای دو طرف معامله خواهد بود.
- نقدشوندگی بالا: قرارداد آتی نقره و به طور کل قراردادهای آتی در بورس قابل فروش هستند. می‌توان تا پیش از سررسید در بازار آن‌ها را معامله کرد. در صورت نیاز به خود نقره(کالا) نیز می‌توان در تاریخ مقرر آن را از بازار فیزیکی تهیه کرد.
- شفافیت قیمت‌ها به واسطه معامله در بورس: این معاملات در بورس با استفاده از سامانه معاملاتی استاندارد صورت می‌گیرد. کارگزار سفارش مشتریان خود را در سامانه معاملات آتی قرار می‌دهد. سفارشات بر اساس اولویت قیمت و زمان ورود، انجام می‌شوند.
- بهره‌گیری از اهرم مالی: این ویژگی به معامله‌گران فرصت کسب سود چند برابری می‌دهد. با استفاده از این اهرم می‌توان با مبلغ مورد نیاز جهت سرمایه‌گذاری روی 100 گرم نقره ، روی 1000 گرم نقره سرمایه‌گذاری کرد.
- وجود مشخصات قرارداد و استانداردسازی کالا
- هزینه‌ها و کارمزدهای پایین معاملات
- فروش کالا بدون داشتن آن
- معافیت مالیاتی
انواع قرارداد آتی در بورس
قراردادهای آتی با توجه به دارایی پایه موضوع آن‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- قرارداد آتی کالا: دارایی پایه در این نوع قراردادها، محصولات کشاورزی، فلزات و مواد نفتی است. قرارداد آتی نقره نیز ازجمله قراردادهای آتی کالا به شمار می‌رود.
- قرارداد آتی مالی: دارایی پایه موضوع این قراردادها سهام، ارز و اوراق قرضه می‌باشد.
معاملات قرارداد آتی نقره
نقره یکی از مهم‌ترین فلزات گرانبها در انواع بازارهای مالی دنیا محسوب می‌شود. این فلز ارزشمند، علاوه بر این که یکی از ابزارهای سرمایه‌گذاری می‌باشد، در صنایع جواهرسازی، وسایل تزئینی، ظروف آشپزخانه و امثال آن نیز مصرف می‌شود. بازارهای نقدی و مشتقه بزرگ و گسترده‌ای در بورس‌های بزرگ دنیا برای نقره وجود دارد. اکنون برای نخستین بار قراردادهای آتی نقره در بورس کالای ایران معامله می‌شوند.
در این نوع قراردادها معالمه‌گران 3 فرصت برای کسب سود خواهند داشت:
- خرید و فروش قرارداد آتی (معامله‌گران می‌توانند از تغییرات قیمت قراردادهای آتی نوسان بگیرند.)
- خرید کالا
- فروش کالا
یعنی هم می‌توان تا پیش از سررسید قرارداد آتی را مانند سایر اوراق بهادار در بورس معامله کرد، هم خود نقره را خرید یا فروخت. فرض کنیم قیمت نقره اکنون گرمی 17000 تومان است. احتمال می‌دهیم قیمت آن تا دو ماه دیگر به گرمی 20,000 تومان افزایش یابد. با خرید قرارداد آتی نقره و پیش‌خرید کردن آن، اولاً لازم نیست کل پول را الان پرداخت کنیم دوماً از نوسانات قیمتی در امان خواهیم بود.
نکات معاملات قرارداد آتی نقره
چند نکته حائز اهمیت که معامله‌گران قرارداد آتی نقره باید بدانند:
- معاملات قراردادهای آتی نقره و کسب هرگونه سود در این بازار، معاف از مالیات است.
- خریدار موظف است در زمان تحویل، علاوه بر ارزش قرارداد، مالیات بر ارزش افزوده را(در صورتیکه وجود داشته باشد.) به فروشنده بپردازد.
- فقط آن دسته از فروشندگانی که مطابق با قوانین و مقررات مالیاتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام کرده و گواهی دارند، امکان ورود به فرایند تحویل قرارداد آتی را دارند. کارگزارن مکلف به اخذ مدارک لازم از ایشان(فروشنده) هستند.
مشخصات قرارداد آتی نقره
هر قرارداد آتی نقره دربردارنده مشخصات خاصی می‌باشد که در جدول زیر به برخی از آن‌ها اشاره شده است.
| دارایی پایه | نقره |
| قرارداد آتی پذیرش شده | قراردا آتی نقره |
| اندازه قرارداد | 100 گرم |
| استاندارد تحویل | نقره تحویلی به صورت ساچمه و با درجه خلوص حداقل 999 |
| ماه قرارداد | کلیه ماه‌های سال به تشخیص شرکت بورس کالا |
| حد نوسان قیمت روزانه | حداکثر مثبت و منفی 5% و با توجه به قیمت تسویه روز قبل |
| دوره معاملات | دوره معاملات در هریک از نمادها در اطلاعیه مربوط به همان نماد اعلام می‌گردد. |
| محل تحویل | انبارهای مد نظر بورس 10 روز قبل از پایان دوره معاملاتی هر نماد توسط بورس اعلام می‌شود. |
| دوره تحویل | مطابق تاریخ اعلام شده در اطلاعیه تحویل |
| حداقل تغییر قیمت سفارش | 10 تومان برای هر واحد سرمایه‌گذاری معادل 1000 تومان در هر قرارداد |
| قیمت تسویه لحظه‌ای | بر اساس 30% حجم معاملات پایانی در هر لحظه معاملاتی محاسبه می‌شود. |
آیا با همان کد بورسی می توان معاملات قرارداد آتی نقره را انجام داد؟
یک نکته قابل توجه این است که انجام معاملات قرارداد آتی نقره یا هر قرارداد آتی دیگری مستلزم دریافت کد معاملات آتی از کارگزاری‌های دارای مجوز می‌باشد. در واقع با کد بورسی عادی نمی‌توان در این بازار معامله کرد؛ بنابراین برای انجام این معاملات اولین گام مراجعه به یک کارگزاری است که مجوز معاملات آتی در بورس را اخذ نموده باشد.
دریافت کد معاملاتی قرارداد آتی
- مراجعه به یک کارگزاری دارای مجوز و خوش‌نام در حیطه معاملات آتی
- ارائه مدارک شناسایی و آخرین مدرک تحصیلی(لزوماً بالای دیپلم) به کارگزاری مورد نظر
- امضای قراردادهای مرتبط با معاملات آتی و سامانه معاملات برخط
- دریافت نام کاربری و رمز عبور ورود به سامانه معاملات برخط قراردادهای آتی از کارگزاری
کلام آخر
قرارداد آتی نقره نیز یکی از انواع قراردادهای آتی در بورس است که اگر با دانش کافی به معامله آن بپردازید موفق به کسب سود خواهید شد. مهم‌ترین مزیت این قراردادها نیز وجود اهرم مالی در آن است که در صورت عدم آگاهی می‌تواند منجر به زیان چند برابری شود.
