بورس بازار جذابی است که در آن با جمع شدن سرمایه‌های کوچک اتفاقات بزرگی می‌افتد. بسیاری از شرکت‌ها برای تأمین سرمایه موردنیاز خود از بازار سرمایه و ابزارهای موجود در آن بهره می‌برند. در این میان علاوه بر شرکت‌های تأسیس شده و در حال فعالیت، شرکت‌هایی که حتی هنوز راه‌اندازی نشده و فعالیتی ندارند نیز می‌توانند از این بازار استفاده کرده و کسری سرمایه اولیه خود را از این طریق تأمین کنند؛ پذیره‌نویسی به این موضوع اشاره دارد. در ادامه این مطلب به بررسی جنبه‌های مختلف پذیره‌نویسی در بورس می‌پردازیم:
فهرست
پذیره‌نویسی چیست؟
پذیره‌نویسی در لغت به معنای نوشتن و امضا کردن در پای سند و نوشته است. یک اقدام حقوقی و مرحله‌ای قبل از عرضه اولیه بوده و به معنای تعهد پرداخت یا انجام کار ثبت شده در سند است. در واقع پذیره‌نویسی پیش از تأسیس شرکت انجام شده و خریداران شرکت‌کننده در پذیره‌نویسی در تأمین سرمایه شرکت سهیم شده و در مقابل آن مالک درصدی از سهام شرکت می‌شوند.
در نهایت، در یک تعریف ساده، فرایند پذیره‌نویسی عبارت است از خرید اوراق بهادار شرکتی که به سرمایه نیاز دارد. تعدادی از پذیره‌نویسی‌های چند وقت اخیر عبارت‌اند از:
- حگردش: بازگشایی در 3 شهریور 1400
- تماوند: بازگشایی در بهمن 1398
- باران: بازگشایی 1 اردیبهشت 1400
نکات مربوط به پذیره‌نویسان و ویژگی‌های آنها
تعداد اعضای هیئت‌مدیره در شرکت‌های سهامی عام حداقل شامل 5 تن از سهامداران شرکت است. به‌طورکلی باید تعداد پذیره‌نویسان از تعداد کل اعضای هیئت‌مدیره یعنی عدد 5 بیشتر باشد؛ بنابراین تعداد پذیره‌نویسان از 5 تا هزاران نفر متغیر است. ازآنجایی‌که قانون برای حداکثر تعداد پذیره‌نویسان سقفی را در نظر نگرفته مجموع پذیره‌نویسان می‌تواند هر عددی باشد.
تمام افراد حقیقی و حقوقی که دارای اهلیت بوده و ویژگی‌های لازم را داشته باشند می‌توانند در پذیره‌نویسی شرکت کنند. این نوع عمل تجاری بشمار نمی‌آید، به همین دلیل افراد پذیره‌نویس ملزم به داشتن حق تجارت نیستند.
انواع روش‌های پذیره‌نویسی
درصورتی‌که مایل به پذیره‌نویسی باشید می‌توانید از دو راه اقدام کنید که در ادامه به توضیح هر یک از این دو راه می‌پردازیم:
تعهد
درصورتی‌که سهام شرکت پس از عرضه اولیه تا زمان مقرر به فروش نرود، کارگزار موظف به خریداری اوراق بهادار فروش نرفته خواهد بود. به این معنا که کارگزار متعهد میشود تا باقی‌مانده اوراق بهاداری که تا پایان دوره عرضه اولیه خریداری نشده را خریداری کند.
کارگزار، با ارائه مدارک لازم به بورس تضمین می‌دهد که به تعهدات خود عمل خواهد کرد. از طریق این روش قیمت‌های کاذب سهام، سفته‌بازی و وجود واسطه‌ها از بین رفته و در نهایت قیمت سهام به واقعیت نزدیک میشود. به‌این‌ترتیب با قیمت‌های واقعی ریسک سرمایه‌گذاری کم میشود.
بهترین کوشش
در این نوع روش قیمت‌گذاری و فروش اوراق شرکت متقاضی، توسط شرکتی که عهده‌دار تامین سرمایه است، انجام میشود. برخلاف مورد قبلی احتمالاً تمامی اوراق شرکت بفروش نمی‌رود.
فرایند پذیره‌نویسی به چه شکل است؟
تأمین سرمایه برای شرکت‌های تازه‌تأسیس، از طریق بورس و مراجعه به عموم مردم یک راه‌حل جذاب است. در واقع زمانی که افراد قصد شروع کسب و کاری را داشته باشند در اولین مرحله میزان سرمایه موردنیاز خود را تخمین می‌زنند. درصورتی‌که سرمایه موجود کمتر از سرمایه موردنیاز برای راه‌اندازی کسب و کار باشد، این افراد می‌توانند از یکی از روش‌های تأمین مالی استفاده کنند.
در برخی مواقع درخواست سرمایه موردنیاز شرکت از طریق اعلامیه پذیره‌نویسی به سرمایه‌گذاران بالقوه اعلام میشود. درصورتی‌که سرمایه‌گذاران مایل به سرمایه‌گذاری و تأمین سرمایه شرکت باشند به این درخواست پاسخ داده و هر فردی قسمتی از سرمایه را تأمین می‌کند. به فرایند پاسخگویی به درخواست شرکت و تأمین سرمایه، پذیره‌نویسی گفته میشود.
فرایند پذیره‌نویسی در شرکت سهامی عام
معمولاً 35 درصد از سرمایه شرکت‌های سهامی عام توسط افراد پرداخت شده و نیازی به تأمین کل سرمایه شرکت نیست. این بدان معناست که تضمین 35 درصد از کل سرمایه موردنیاز برای شروع فعالیت شرکت الزامی است.
فرایند پذیره‌نویسی در شرکت سهامی عام به این صورت است که پس از برگزاری جلسه، افرادی حاضر در جلسه طی یک صورت جلسه نام خود و مبلغی که توان پرداخت فوری آن را دارند، نوشته و زیر آن را امضا می‌کنند. همانطور که در ابتدا اشاره شد به نوشتن و امضا کردن این سند حقوقی پذیره‌نویسی و به این برگه، برگه تعهد سهم گفته میشود. در آخر افرادی که پذیره‌نویسی انجام داده باشند موظف هستند تا طی زمان مقرر به بانک مراجعه کرده و مبلغ متعهد شده در برگه سهم را به حساب واریز می‌کنند.
پذیره‌نویسی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
معامله سهام در بورس تنها راه کسب سود از طریق بورس نیست، در واقع یکی از راه‌های سرمایه‌گذاری در بورس خرید و فروش واحدهای صندوق است. این روش سرمایه‌گذاری برخلاف خرید سهام نیازی به کسب دانش و مهارت بورسی ندارد. افراد با سرمایه‌گذاری در انواع صندوق‌ها سرمایه مازاد خود را در اختیار متخصصین بازار قرار داده تا آنها به نیابت از سرمایه‌گذار به خرید و فروش اوراق بپردازند. صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال و صندوق‌های قابل معامله در بورس فعالیت خود را با پذیره‌نویسی شروع می‌کنند.
اقدام به تأمین مالی از طریق پذیره‌نویسی
افرادی که مایل به تأسیس شرکت سهامی عام هستند، ابتدا لازم است یک اظهارنامه حاوی مواردی مانند نام شرکت، موضوع فعالیت آن، تعداد سهام شرکت، مبلغ تعهد شده توسط مؤسس شرکت و… تنظیم کرده و سپس آن را به اداره ثبت شرکت‌ها ارسال کنند.
پس از تنظیم و ارسال اظهارنامه، نوبت به تهیه طرح اساسنامه و طرح اعلامیه پذیره‌نویسی شرکت می‌رسد. اعلامیه پذیره‌نویسی شرکت در سایت شرکت، روزنامه یا در بانکی که تعهد سهام نزد آن انجام میشود، در اختیار عموم مردم قرار میگیرد.
مطالب اعلامیه پذیره‌نویسی
طرح اعلامیه پذیره‌نویسی سهام شرکت، توسط مؤسسین تهیه شده و به همراه اظهارنامه به مرجع ثبت شرکت ارسال می‌کند. لازم است اعلامیه پذیره‌نویسی شامل مطالب زیر باشد:
- نام شرکت
- نوع فعالیت‌های شرکت
- آدرس شبه مرکزی شرکت و سایر شعب آن
- مدت زمان ثبت شرکت
- هویت و اطلاعات کامل شناسایی مؤسسین شرکت و محل اقامت آنها، درصورتی‌که هر یک از مؤسسین شرکت در خصوص موضوع شرکت سابقه فعالیت، اطلاعات و تجربه داشته باشند در این قسمت به صورت مختصر ذکر میشود.
- مبلغ سرمایه شرکت و مشخص کردن میزان نقد و غیر نقد آن
- تعیین و توضیح مفصل مزایایی که مؤسسین برای خود در نظر گرفته‌اند.
- اعلام مقداری از سرمایه که مؤسسین متعهد به پرداخت آن می‌شوند.
- اعلام هزینه‌هایی که مؤسسین جهت انجام تدارک مقدمات تشکیل شرکت پرداخت کرده‌اند.
- برآورد هزینه‌های لازم تا زمان شروع فعالیت شرکت
- درصورتی‌که حوزه فعالیت شرکت موضوع خاصی بوده و فعالیت در آن مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد، ذکر مشخصات اجازه‌نامه یا موافقت اصولی مرجع مدنظر الزامی است.
- ذکر حداقل تعداد سهامی که لازم است هنگام پذیره‌نویسی توسط پذیره‌نویس تعهد شود.
- تعیین مبلغی که لازم است مقارن پذیره‌نویسی، نقداً پرداخت شود.
- اعلام شماره و مشخصات حساب بانکی برای واریز مبلغ نقدی سهام مورد تعهد
- مشخص کردن مهلت پذیره‌نویسی و پرداخت مبلغ نقدی به بانک توسط پذیره‌نویسان
- ذکر این نکته که اظهارنامه مؤسسین شرکت همراه با طرح اساسنامه به مرجع ثبت شرکت ارسال شده است.
- اعلام نام روزنامه‌ای که اطلاعیه و دعوت‌های بعدی تا زمان تشکیل مجمع عمومی مؤسسین در آن منتشر خواهد شد.
- مشخص کردن چگونگی تخصیص سهام به پذیره‌نویسان
نکات مربوط به ورقه تعهد سهم
ورقه تعهد سهم بر اساس قانون تجارت شامل نکات زیر است:
- نام شرکت
- موضوع شرکت
- مدت زمان تشکیل شرکت
- سرمایه شرکت
- شماره و تاریخ اجازه انتشار اعلامیه و نام مرجع صادرکننده
- تعداد و مبلغ اسمی سهام مورد تعهد آن
- مبلغی که باید نقداً در زمان مشخص پرداخت شود.
- نام بانک و شماره‌حساب بانکی که پذیره‌نویسان مبلغ موردنظر را به آن پرداخت می‌کنند.
- هویت و نشانی کامل
- تعهد به تأدیه مبلع پرداخت نشده سهام مورد تعهد، بر اساس مقررات اساسنامه شرکت
- تعیین تاریخ شروع و پایان
- تعیین شرایط حضور و حق رأی صاحبان سهام در مجامع عمومی
- مبلغ افزایش سرمایه
تفاوت پذیره‌نویسی و عرضه اولیه
بهتر است قبل از بررسی تفاوت پذیره‌نویسی و عرضه اولیه، ابتدا به بررسی مفهوم عرضه اولیه بپردازیم. عرضه اولیه یا همان Initial Public Offering، به اولین روز عرضه سهام یک شرکت در بورس اطلاق میشود که طی آن درصدی از کل سهام شرکت برای اولین مرتبه در بازار بورس به سرمایه‌گذاران بالقوه عرضه خواهد شد. اما تفاوت پذیره‌نویسی با عرضه اولیه چیست؟
- همانطور که پیش‌ازاین نیز اشاره شد مؤسسینی که برای راه‌اندازی شرکت خود نیاز به تأمین سرمایه دارند، از پذیره‌نویسی استفاده می‌کنند؛ بنابراین فعالیت این گروه از شرکت‌ها هنوز آغاز نشده است.
اما عرضه اولیه مربوط به شرکت‌هایی است که از قبل راه‌اندازی شده و در حال فعالیت هستند، اما برای نخستین بار وارد بورس شده و سهام خود را به بازار عرضه می‌کنند.
- پذیره‌نویسی با قیمت اسمی 1000 ریال انجام میشود. درحالی‌که عرضه اولیه در یک بازه قیمتی مشخص انجام میشود.
- عرضه اولیه سهام در یک بازه زمانی 2 تا 3 ساعته انجام شده و پس از این مدت سهام شرکت موردنظر مانند سهام سایر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس معامله میشود.
اما مهلت پذیره‌نویسی در یک مدت 30 روزه انجام شده و در صورت لزوم و تأیید سازمان بورس امکان تمدید این مدت وجود دارد.
- اساساً پذیره‌نویسی پیش از عرضه اولیه انجام شده و از این طریق سرمایه اولیه راه‌اندازی شرکت تأمین میشود. پس از راه‌اندازی و شروع فعالیت این شرکت، سرمایه‌گذاران شرکت‌کننده در پذیره‌نویسی حق دریافت سهام شرکت را خواهند داشت.
- پس از پایان مهلت عرضه اولیه، بلافاصله در روز بعد از آن، نماد شرکت با دامنه نوسان 5 درصدی آماده معامله است.
اما پس از پایان مهلت پذیره‌نویسی، لازم است مراحل مربوط به ثبت شرکت انجام شود. پس از طی این مرحله نماد معاملاتی شرکت باز شده و در بازار سهام قابل معامله خواهد بود.
مهلت پذیره‌نویسی چقدر است؟
طبق ماده 23 قانون بازار اوراق بهادار، سازمان بورس نهاد تعیین‌کننده مدت‌زمان انجام پذیره‌نویسی بوده و معمولاً مهلت پذیره‌نویسی نهایتاً تا 30 روز اعلام میشود. بااین‌حال این مدت 30 روزه در صورت تقاضای مؤسسین شرکت با ارائه دلایل لازم، قابل تمدید بوده و پذیره‌نویسی حداکثر تا 30 روز دیگر ادامه خواهد داشت.
در واقع محدود بودن مهلت پذیره‌نویسی به دلیل حفظ حقوق سرمایه‌گذاران است تا سرمایه آنها در بانک راکد باقی نماند. پس از تکمیل فرایند عرضه عمومی، سازمان مجاز به استفاده از وجوه دریافتی خواهد بود.
نتیجه‌گیری
پذیره‌نویسی یکی از بهترین راه‌های جذب سرمایه برای مؤسسینی شرکت‌هایی است که هنوز راه‌اندازی نشده و فعالیت خود را آغاز نکرده‌اند. پذیره‌نویسی با مرحله عرضه اولیه سهام در بورس متفاوت بوده و در واقع قبل از این مرحله انجام میشود.
پس شرکت هایی که تازه راه اندازی شدند هیچ استرسی ندارن
ممنون از پیشنهاد و راهکار خوبتون برای شرکت هایی که هنوز راه اندازی نشده
ممنون از پیشنهاد و راهکار خوبتون برای شرکت هایی که هنوز راه اندازی نشده
خیلی عالی خوب بود 🙏
مقاله کاملی بود جای سوال نداره مچکر از شما
من یه سوال داشتم که شما کدام روش پذیره نویسی رو پیشنهاد میکنید؟