صندوق بخشی (Sector Fund) یکی دیگر از صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نوع صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) در بازار مالی ایران است که تمرکز سرمایه‌گذاری خود را روی یک بخش از صنعت گذاشته است، به‌زبان ساده این صندوق روی یک صنعت خاص سرمایه‌گذاری می‌کند و سعی دارد تا بازده بسیار مناسبی را از همان صنعت باتوجه به تخصص و تجربه مدیران و متخصصان خود دریافت کند. برطبق همین تعریف اگر یک صندوق بخشی روی پتروشیمی تعریف شود، برحسب قانون باید قسمت عمده سرمایه خود را روی این صنعت و شرکت‌های بورسی این صنعت سرمایه‌گذاری کند، البته قابل ذکر است که قانون از واژه حداقل و حداکثر یک مقدار از سرمایه کل شرکت روی آن صنعت خاص صحبت می‌کند و این صندوق می‌توان بخش دیگری از پرتفوی خود را به سایر صنایع نیز اختصاص دهد.
از جمله صنایعی که صندوق بخشی می‌تواند روی آن متمرکز شود می‌شود به صنایع مربوط به فلزات اساسی، پتروشیمی، صنایع غذایی، املاک و مستغلات، تکنولوژی و غیره اشاره کرد.این صندوق‌ها به‌دلیل اینکه در یک بخش خاص سرمایه‌گذاری می‌کنند، بیشتر در مواجه با نوسانات بازار و ریسک‌های آن هستند، پس باید دقت کرد که این صندوق‌ها ریسک نسبتا بالاتری به صندوق‌های سهامی و یا صندوق‌های مختلط دارند.
انواع صندوق‌های بخشی
براساس اطلاعات درج شده در مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران، تا کنون (پایان مهر 1402) تعداد 9 عدد صندوق بخشی قابل معامله (ETF) با مجموع ارزش خالص دارایی‌ها 34 هزار و 607 میلیارد ریال درحال فعالیت هستند. در سراسر دنیا صندوق‌های بخشی در بخش‌های انرژی، پزشکی، ارتباطات، سلامتی، مالی، صنعت، املاک و غیره درحال سرمایه‌گذاری می‌کنند، براساس اطلاعات درج شده در پایگاه USNews به برخی معروف‌ترین صندوق‌های بخشی در زمینه‌های مختلف در جدول اشاره می‌کنیم:
حدنصاب دارایی‌هایی صندوق بخشی
در این صندوق نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم تا با پرتفوی خیلی متنوعی روبرو خواهیم شد زیر این صندوق‌ها سهم زیادی از سرمایه خود را روی یک صنعت خاص سرمایه‌گذاری می‌کنند، هرچند برطبق قانون حق دارند تا بخشی از سرمایه خود را روی سایر صنایع سرمایه‌گذاری کنند اما فلسفه وجودی این صندوق، دریافت حداکثر بازده متناسب با آن صنعت است.
حدنصاب ترکیب دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی | ||
| ردیف | موضوع سرمایه‌گذاری | توضیحات |
| 1 | سهام پذیرفته شده در بورس تهران یا بازار اول و دوم فرابورس ایران، سهام قابل معامله در بازار پایه فرابورس ایران و حق تقدم سهام و قرارداد اختیار معامله سهام آنها در صنعت مدنظر | حداقل 70 درصد از دارایی‌های کل صندوق |
| 1-1 | سهام و حق تقدم سهام منتشره از طرف یک ناشر و قرارداد اختیار معامله همان سهم در صنعت مدنظر | حداکثر 30 درصد از دارایی‌های کل صندوق |
| 2 | سهام و حق تقدم سهام قابل معامله در بازار پایه فرابورس ایران و قرارداد اختیار معامله سهام مربوطه | حداکثر 10 درصد از دارایی‌های کل صندوق |
| 3 | سهام و حق تقدم سهام منتشره از طرف یک ناشر | حداقل 5 درصد از اوراق منتشره ناشر |
| 4 | سهام و حق تقدم سهام منتشره از طرف یک ناشر و قرارداد اختیار معامله همان سهام در سایر صنایع | حداکثر 10 درصد از دارایی‌های کل صندوق |
| 5 | اخذ موقعیت خرید در قرارداد اختیار معامله خرید سهام | حداکثر 10 درصد از ارزش روز سهام و حق تقدم سهام صندوق |
| 6 | اخذ موقعیت فروش در قرارداد اختیار معامله خرید سهام | حداکثر به تعداد سهام پایه موجود در پرتفوی مجاز به سرمایه‌گذاری صندوق در سهام |
| 7 | واحدهای سرمایه‌گذاری «صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیر از اوراق بهادار» | حداکثر 5% از کل دارایی‌های صندوق و تا سقف 30% از تعداد واحدهای صندوق سرمایه‌پذیر که نزد سرمایه‌گذاران می‌باشد. |
| 8 | گواهی سپرده کالایی پذیرفته شده در نزد یکی از بورس‌ها | حداکثر 5% از کل دارایی‌های صندوق |
| 9 | گواهی سپرده بانکی و سپرده بانکی | حداکثر 15 درصد از کل دارایی‌های صندوق |
| 10 | اوراق بهادار با درآمد ثابت بدون ضامن و با رتبه اعتباری قابل قبول | حداکثر 15% از ارزش کل دارایی‌های صندوق و مشروط بر اینکه حداکثر 5% از کل دارایی‌های صندوق، در بورس اوراق بهادار منتشره از طرف یک ناشر سرمایه‌گذاری گردد. |
مزایا و معایب صندوق بخشی
از آنجایی که سرمایه‌گذاری در بازار مالی همیشه با ریسک‌ها و مزایای خاصی همراه است، صندوق بخشی نیز از این قاعده مستثنی نیست و برای سرمایه‌گذاری در این صندوق باید به این موارد توجه کرد.
تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری
از آنجایی که افراد برای کسب بازده از صنایع مختلف، اقدام به معامله سهام شرکت‌ها در صنایع مختلف می‌کنند، این عامل باعث می‌شود تا پرتفوی افراد بسیار شلوغ شود و از جایی به بعد باعث شود تا تمام انرژی شما تنها صرف مدیریت پورتفوی شود و از سهام با پتانسیل بالا مغفول بمانید، به‌همین خاطر شما برای تنوع‌بخشی اساسی روی صنایع مختلف بهتر است تا صندوق بخشی صنعت موردنظر را خریداری کنید، به‌این ترتیب شما بازده، صنعت مدنظر را بدون خریداری چندین سهام، کسب کرده‌اید و مدیریت پروتفوی شما نیز بسیار آسان‌تر خواهد شد.
سرمایه‌گذاری در بخش‌های موردعلاقه
در بازار سرمایه گاها می‌شنویم که برخی از افراد علاقه و تمرکزشان یک یا چند صنعت خاص است و تماما روی کسب بازده مناسب روی آن صنایع، متمرکز شده‌اند. صندوق بخشی برای این دسته از فعالان بازار سرمایه گزینه بسیار جذابی محسوب می‌شود زیرا بجای تحلیل چندین سهام مختلف از یک یا چندصنعت کافیست صندوق بخشی موردنظر را خریداری کنند تا با مدیریت حرفه‌ای صندوق، حداکثر بازده قابل کسب از صنعت موردعلاقه را کسب کنند.
کسب بازدهی بالاتر از متوسط بازار
باتوجه به سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها در بخش‌های خاص، امکان دریافت بازدهی بیشتر از متوسط بازار نیز فراهم است، برای مثال در سالیان گذشته برخی صنایع بازدهی بسیار بالاتری نسبت به بازار داشته‌اند و افرادی که در این صنایع سرمایه‌گذاری کرده‌اند، سود بیشتر و بهینه‌تری را نسبت به سایر افراد کسب کرده‌اند.
کمک به صنایع
وابستگی صندوق بخشی به صنایع یک مزیت بسیار مهم برای ارتقای صنایع در کشور است، واریز سرمایه این صندوق‌ها به سهام شرکت‌ها و رشد ارزش آنها باعث می‌شود تا این سرمایه‌گذاری باعث ارتقای سطح دوطرف شامل سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر بشود.
وابستگی بالا به صنایع
وابستگی با به صنایع در صندوق بخشی مانند یک شمشیر دو لبه است و صنایع مدنظر ممکن است در مدت طولانی دارای بازده بالاتر از بازار نباشند و باید در هنگام خرید این صندوق‌ها دارای استراتژی ورود و خروج باشید.
عدم تنوع در صنایع
از آنجایی که یک صندوق موظف است تا عمده منابع مالی خود را روی یک صنعت خاص سرمایه‌گذاری کند، این مسئله باعث می‌شود تا ریسک سرمایه‌گذاری افزایش یابد، این مسئله از این حیث قابل توجه است که سهام شرکت‌های مختلف در یک صنعت خاص عموما دارای همبستگی در حرکت هستند.
تفاوت صندوق بخشی یا سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری
از آنجایی که ممکن است میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری از لحاظ عملکردی یا نوع دارایی‌ها شباهتی وجود داشته باشد، باید به تفاوت صندوق بخشی با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز اشاره کرد. صندوق سرمایه‌گذاری بخشی با داشتن مدیریت حرفه‌ای، اقدام به کسب بازدهی از یک صنعت می‌کند و این مسئله باعث می‌شود تا پروتفوی سرمایه‌گذاران نیز متنوع باشد، اما از دیدکلی ممکن است صندوق بخشی باصندوق شاخصی و صندوق کالایی (مثلا صندوق طلا) دارای شباهت‌هایی باشد، اما اگر کمی دقیق‌تر به این مسئله نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که در صندوق بخشی، ما با سرمایه‌گذاری روی یک صنعت خاص روبرو هستیم که نحوه مدیریت آن بسیار فعال است که این موضوع در صندوق شاخصی صحیح نیست، در صندوق شاخصی ما با یک مدیریت غیرفعال روبرو هستیم زیرا هدف سرمایه‌گذاری در صندوق شاخصی پیروی و همبستگی با شاخص مدنظر است و نه کسب سود از بازار سرمایه.
دیگر عامل تفاوت این دو صندوق در حدنصاب دارایی‌های خود است، در صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی می‌بایست حداقل 85 درصد دارایی را روی سهام و حق تقدم سهام شرکت‌های موجود در شاخص مدنظر اختصاص یابد اما در صندوق سرمایه‌گذاری بخشی می‌بایست حداقل 70 درصد از دارایی را روی یک صنعت خاص سرمایه‌گذاری کرد.
از لحاظ تنوع و انعطاف در ترکیب دارایی‌های صندوق، صندوق سرمایه‌گذاری بخشی در مقایسه با صندوق سرمایه‌گذاری کالایی دارای انعطاف بیشتری است، زیرا در صندوق کالایی باید بیشتری دارایی را روی یک کالا و یا مشتقات آن سرمایه‌گذاری کرد اما در صندوق بخشی ما با یک صنعت روبرو هستیم که دارای تنوع بسیار زیادی در محصولات تولیدی خود داشته باشند.
از لحاظ ریسک سرمایه‌گذاری نیز، صندوق بخشی به‌دلیل اینکه یک صنعت خاص ممکن است همیشه در وضعیت مطلوبی در بازار سرمایه نباشد، نسبت به صندوق شاخصی دارای ریسک بیشتری است، اما در صندوق بخشی، این مسئله وجود دارد که توانسته است راه سرمایه‌گذاری را برای سلیقه‌های مختلف، هموار سازد. برای سرمایه‌گذاری در صندوق بخشی باید ریسک صنعت مدنظر را بررسی کرد و باید دارای استراتژی مشخصی برای ورود و خروج از صندوق داشته باشید.
دیدگاه خود را بنویسید